1. VAN DIE OEWER • FROM THE BANK

WOORDE: Eugene C Kruger Geen April-gek grap nie, wel sensitiewe sake Ontspan, hierdie jaar is daar geen lawwe staaltjie om April-gekkedag mee te herdenk nie, alhoewel as mens die nuus hoor en sien sou dit met net ‘n bietjie inspanning moontlik wees om iets dergliks te pen; los maar die geval van die klep wat iemand nie oopgedraai het nie en so die Wes-Rand sonder water gelos het, of dan die storie dat ons hierdie maand duurder vir elektrisiteit (wat ons in elke geval nie kry nie) gaan betaal! So volstaan ek met ‘n waardige “Welkom!” aan alle lesers by ons April-uitgawe. Nie dat daar niks is wat nie ‘n kommentaar werd is nie, inteendeel! Verlede maand het ons ForAnglers LIVE-program teruggekeer en is op ons Facebook en YouTube kanale gestroom, en na die eerste twee programme vertel ons IT slimmes (onder 21 jaar!) ons dat die kykersgetalle binne enkele ure ver in die derduisende was. Die aanbieding van ‘n lewendige program met lewendige onderhoude en video’s is iets baie anders as ‘n geskrewe tydskrif, so die hele span moes inderhaas ‘n enorme kopskuif maak om die nuwe uitdagings baas te raak. Synde ons almal hengelaars is, is aanpasbaarheid mos tweede natuur so dit was heel goed gedoen. Met vele dankbaarheid (en sonder dat ek vingers agter my rug knoop!) kan ek beloof dat hierdie programreeks nog baie hoogtes gaan bereik. Maak gerus ‘n nota: dit word elke tweede Donderdag om 19:00 uitgesaai met Werner Lubbe die aanbieder (hy’s ook ons maatskappy se algemene bestuurder wanneer hy nie by die water is nie!). Jessica de Villiers, wat laasjaar graad gevang het, help met die videografie, programmering en redigering daarvan. Lesers, of liewer kykers, kan gerus die uitnodiging aanvaar om hul persoonlike video’s van hul sessies op die oewers in te stuur vir uitsending. Moenie oor die gehalte stres nie, ons het die nodige redigeringskundigheid en geriewe om dit mooi te verpak vir beeldsending. Dan is daar ‘n nuusberig wat ek gesien het oor die poging om visse te teel vir plasing in die Wilge- en Olifantsriviere. Dit word deur ‘n myngroep, ene Thungela Resources gefinansier om te vergoed vir die enorme skade wat in Februarie 2022 deur ‘n suurwaterlekkasie by hulle tot hope visvrektes in meer as 100km van die Wilgerivier gelei het. Die koste van hierdie herstelprogram beloop R350 miljoen. Wat my belangstelling hieroor veral geprikkel het – nie dat sulke gebeure elders nie my belangstelling ook prikkel nie – is die feit dat waarskynlik een van die land se mees toegewyde en ervare visserywetenskaplikes, André Hoffman, wat onlangs by die Mpumalanga Toerisme en Parke Agentskap na jarelange diens op pensioen gegaan het, aan die hoof van hierdie ambisieuse poging staan. Volgens beriggewing word nie minder nie as sewentien spesies geteel, onder andere verskeie spesies wat vir hengelaars belangrik is soos die kurpers, groot- en kleinskub-geelvisse en babers. Hoop om meer hieroor te berig soos wat sy teelpogings vorder. Hoekom André se naam my aandag getrek het is omdat in hierdie uitgawe gelees kan word van ‘n ander spesie, die uitheemse en uiters indringerspesie, naamlik die Sjinese silwerkarp, wat in sy tyd by die Marble Hall-visteelstasie in die Arabiedam losgelaat is. Die Suid-Afrikaanse regering van daardie tyd het gereken dat hierdie vis vir die ou Lebowa-tuisland se mense ‘n goeie kosbron sou wees. Hy en ander viskundiges het hierdie plan heftig teengestaan, maar oorkant die Olifantsrivier, aan die Lebowa-kant, is die tuisland se departement omgewingsake deur Pretoria getaak om die visse los te laat. Seker een van ons land se doyens van natuurbewaring, die ontslape Abré Steyn, self ‘n kundige kunsaashengelaar al was hy in ‘n rolstoel, was verbonde aan die Lebowa-departement, en het ook die plan heftig teengestaan. Hy het naderhand daarop aangedring dat hy dit net sou doen as hy skriftelik daartoe beveel is, en dat sy teenkanting ook genoem word. Hy is toe deur sy departementshoof skriftelik beveel om dit te doen, en so het die uiters onwelkome Sjinese silwerkarp in Arabiedam beland, wat tot vandag toe (maar agter geslote deure) as ‘n rampspoedige ekologiese ramp beskryf word. Agter in die Sjinese silwerkarp se keel het hy ‘n hele 'filteraanleg' wat al die alge, plankton en zooplankton uit die water filtreer. Dié spesie is ‘n primêre voeder, dit wei heel onder op die voedselketting en vernietig so mettertyd al die voedselorganismes hoër op in die ketting. Die gevolg is dat spesies wat hoër op in die ketting wei geleidelik hul kossoorte verloor. Hierdie stand van sake het tot op hede so versleg dat die silwerkarp deesdae op vaste aassoorte soos pap en floaties gevang kan word, terwyl ander spesies wat vaste kossoorte nodig het al hoe meer agteruitgaan. Sjinese silwerkarp het nou met die Olifantsrivier tot in die Massingirdam in Mosambiek beland, wat dieselfde ramp daar onder inheemse spesies veroorsaak. Gelukkig, baie gelukkig en dankbaar daaroor, kan die silwerkarp nie oor Loskopdam se wal spring nie, so die bolope van die Olifants is nog vry van hierdie pes, alhoewel mensgemaakte probleme steeds die Olifants as die mees besoedelde en misbruikte rivier in die land beskou word. André Hoffman se visteelpogings word dus heelhartig ondersteun! Die silwerkarp is wel ‘n spesie wat groot word en wat vir enige hengelaar ‘n geveg duisend aanbied wanneer dit wel gevang word. In die tagtigerjare, nie lank nadat dit in die dam losgelaat is nie, is een van meer as 14kg ingeweeg om die plaaslike Olifants Boothengelklub se opekompetisie te wen. Die gewoonte van die visse om in skole te beweeg en uit die water te spring as ‘n boot hulle pla het tot gevolg gehad dat baarshengelaars met hul vinnige bote valhelms moes dra om hulle teen hierdie gevaar te beskerm. Meer as een boothengelaar moes koes as ‘n vis sy kop net-net mis, terwyl ander nie so gelukkig was nie; een moes sy dag se hengel prysgee toe so ‘n vlieënde vis hom ‘n gebreekte kakebeen toegedien het en ander het gesigbeserings opgedoen. Ekself het te laat gekoes en is na die dag se hengel huis toe met ‘n tamaai blou kol op ‘n baie seer skouer ... Verskeie pogings is deur SA natuurbewaring aangewend om dié peslike vis se getalle te bekamp, maar almal tevergeefs. Nette het nie gehelp nie want die visse het net daaruit gespring. So op ‘n dag bel André Hoffman van die Marble Hall-visteelstasie my om te vertel dat hulle beamptes met haelgewere gekry het om op die visse te skiet wat so uit die treknette spring. Met so ‘n aksie een dag het die boere in die omtrek, wat nie daaroor gewaarsku was nie, in getalle opgedaag reg om te baklei teen die mense "wat ons wild so skiet”! Op ‘n ander dag bel André my om te vertel dat in die Elandsrivier – waar dit in die dam inloop – lê ‘n skool silwervisse wal tot wal en amper ‘n kilometer lank! Die Sjinese silwerkarp is deesdae seker die dominante spesie in Arabie, tot nadeel van hengelaars wat liewer die dam se vorige populasie bloukurpers wou teiken. Maar, soos ‘n senior varswaterhengelaar teenoor my opgemerk het, “dit alles is seker sleg vir die dam, maar ons het darem steeds iets om daar te vang!” Die huidige probleme rondom die aaklige uitheemse, indringerwaterplante (hiasinte, waterslaai en salvinia) gaan nog lank in ons hengelwaters wees, maar daar is darem planne om die infestasies hok te slaan; met die silwerkarp egter is daar geen oplossing nie, en sal hulle vir ewig in die Olifants-stelsel onderkant Loskopdam wees. So vang hulle na willekeur, en moet asseblief nie een lewendig terugplaas nie! Iets meer positiefs is die nuus dat die Bloemhof Bonanza hierdie jaar weer aangebied word, en dit sommer hierdie maand, van die 27ste April tot 1ste Mei, met ‘n splinternuwe hoofborg, The Courier Guy, wat met sy intrede tot opehengelkompetisies ‘n prys van nie minder nie as R100 000 kontant vir die langste karp op die spel plaas! Ja, die langste karp, wat die Bonanza in plaas van die gewig gebruik om die wenner uit te wys. Lees meer hieroor in Bernard Venter se berig in hierdie uitgawe. Om hierdie Aprilmaand se rubriek af te sluit verneem ek dat waterwetenskaplikes nou ‘n nuwe soort mikrofauna ontdek het wat die alge en soortgelyke probleme in Hartbeespoortdam (en ander damme waar rioolprobleme voorkom) effektief gaan teenwerk. Meer hieroor volgende maand (dis nie ‘n April-gek storie nie!). So geniet die hengel in die koeler weer soos die herfs ons bekruip, en soos altyd, Take Care. Eugene C Kruger *Iets op die hart oor enige hengelsaak? English or Afrikaans, both are welcome! Email/Epos: editor@thebankangler.com.

1. VAN DIE OEWER • FROM THE BANK

APRIL 2024

KEEP FISHING ALIVE: If you like our work support For Anglers’ journalism with a digital membership!

Premium Digital

Read Next

Wat gebeur op Februarie 2025 se voorblad?

HENGELKLINIEK @ATKV Eiland-spa

Fishing is a FAMILY AFFAIR: Up close and personal with the ADAMS’

Die Oewerhengelaar – INHOUD | The Bank Angler – CONTENTS

Erge besoedeling by Roodeplaatdam: Oplossings gesoek

Relax on your adventure with CAMP MASTER

Hier Gaan Ons Alweer kry spoed … vir die 23ste keer!

ANGLING ON TELEVISION: Hier Gaan Ons Alweer Series 23 picks up speed!