Die Katrolle Sing

*Hennie Egen is ’n gesoute joernalis wat in Bronkhorstspruit “afgetree” het. Hy werp ’n skerp oog op alles wat hengel en die buitelewe raak. In die vorige uitgawe het ek vertel van my skottel vis wat ’n boemelaar in die nag gesteel het. Die oggend na dit gesteel is, is die skottel en die doek waarmee die vis bedek was, ewe kordaat aan my terug besorg. Ou grootbek het die man onderhande, of sal ek liewer sê ondertande, gehad voordat ek die arme man kon ontset. Ek het hom ’n goeie skrobbering gegee en kon nie die man se vermetelheid begryp nie, maar het sleg gevoel toe ek die rede vir sy optrede gehoor het. Die man se naam was Herman Potgieter en sy familie het op ’n klein groenteplaas op die oewer van die dam gewoon. Na skool het hy by die vloot aangesluit en die hele wêreld gesien en het sy ouers slegs nou en dan van hom gehoor. Na die vloot het hy by die handelsvloot aangesluit en het van hawe tot hawe gevaar. Sonder enige sorge of verantwoordelikhede behalwe sy werk op die skip was Herman in sy element. ’n Roetine bestaan sou vir hom ’n doodsvonnis gewees het. En toe moes hulle ’n vrag Durban toe neem; daar aangekom het die kaptein besluit dis tyd vir algemene instandhouding en Herman besluit toe om sy ouerhuis te Tzaneendam te besoek, en met ’n knapsak oor die skouer het hy besluit om soontoe duim te ry. Hy het dit geniet om weer Afrikaans te kon praat en het land en sand met die mense gesels wat hom opgelaai het. Hy het ook lang ente gestap en hom verkyk aan die plattelandse landskap. Vir Herman was dit ’n wonderlike tuiskoms en het hy net daar en dan besluit dat sy dae op die see iets van die verlede was. Hy sou hom op die plaas gaan vestig en sy ouers met die groenteboerdery help. En toe laai ’n ouerige motor met drie jong mans daarin hom op. Die motor het na drank gestink en leë drankbottels het op die vloer gelê so hy was huiwerig om in te klim maar sy moeë voete het hom oortuig dat ’n saamry geleentheid beter was as dapper en stapper. Na sowat ’n uur se ry het hulle skielik by ’n dowwe paadjie afgedraai en agter digte bosse tot stilstand gekom. Die bestuurder het met ’n grinnik omgedraai, ’n pistool op hom gerig en hom beveel om uit te klim. Die ander twee het ook uitgeklim en toe hy buk om sy knapsak op te tel, het een van hulle hom van agter af met ’n voorwerp teen die kop geslaan. Alles het swart geword en toe hy later by kom, was hy sonder sy knapsak, leerbaadjie en skoene en sy beursie was ook weg. Eers dae later het hy ongeskeerd, voetseer en honger op die plaas aangeland. Dit was reeds donker maar geen lig het in die huis gebrand nie. Hy het aan die deur geklop en ’n ruk later het hy ’n kerslig gesien en ’n flou stem het gevra wie dit is. Tot sy ontsteltenis het Herman gesien dis sy moeder, alleen in die huis en wat hom aanvanklik nie herken het nie. Sy vertel toe dat Herman se pa en broer ’n jaar van tevore in ’n motor ongeluk gesterf het. Haar gesondheid het agteruit gegaan en sy kon nie meer vir haarself sorg nie. Daar was ook bittermin kos in die huis en sy was duidelik uitgehonger. Dis toe dat Herman liggies van vissermanne sowat ’n kilometer van die huis af gesien het en het hy besluit om hulp te gaan vra. Toe hy daar aankom was alles donker maar hy het die skottel met vis in die flou maanlig op die stomp gesien. Hy wou nie die mense se nagrus steur nie en het die skottel geneem met die voorneme om dit die volgende dag terug te besorg. Vir hom was dit nie steel nie, maar ’n noodsaaklike daad wat sy verswakte moeder en homself in uiters haglike omstandighede sou help. Die storie het darem ’n goeie einde – later die dag, skoon gewas, geskeer en in sy broer se klere het hy alles behalwe na ’n boemelaar gelyk, en in die paar dae voor ek en ou grootbek terug huistoe is het ek en van die ander hengelaars vir Herman goed touwys gemaak om sy eie vis te vang. Herman en sy ma woon steeds op die klein plaas en dit gaan weer goed met die groenteboerdery.