Vlieghengel – Katrolle en Lyn

Deel 3: Katrolle En Lyn Indien jy DEEL 1 en/of DEEL 2 gemis het, volg die skakels. Noudat jy ‘n splinternuwe vliegstok het, brand jy seker om ‘n katrol en lyn by te voeg. Wie weet, dalk is jy so gelukkig om sommer alles gelyktydig te kan aanskaf – soos ‘n vriend van my, ene Jyp kon doen! Kom ons begin sommer dadelik met die verskillende katrolle. Daar is hoofsaaklik twee “soorte” katrolle, die gewone een waar die handvatsel aan die spoel vas is, en dan die meer ingewikkelde ontwerp waar die katrol met ‘n remstelsel toegerus is sodat die handvatsel stil staan terwyl die spoel steeds kan afloop. Ten spyte daarvan dat die tweede katrol die opsigtelike voordeel het, gebruik ons merendeels die eenvoudiger ontwerp. Ek het deur al die fases van hengel gegaan en ek dink mens kom op ‘n punt waar jy dinge wil vereenvoudig om sodoende die uitdaging groter te maak. Indien jy ook die eerste soort katrol verkies, moet jy seker maak dat jy een koop waarvan die spoel oop is, met ander woorde, die spoel moet nie deur die raamwerk omsluit word nie. Die oop spoel gee jou die voordeel dat jy jou handpalm as ekstra rem kan inspan. In elk van die genoemde katrolle kry ons nou ook weer verskille wat betref die spoelwydtes en deursneë. Die ouer geslag katrolle het almal ‘n smal, diep spoel gehad. Vandag verkies ons ‘n wye, breë spoel wat baie vinniger lyn wen en verminder die lyngeheue drasties. Dit beteken dat die lyn minder kinkels het wanneer jy dit van die spoel aftrek om te gooi. Dit is baie belangrik om te onthou dat katrolle, net soos vliegstokke, in verskillende groottes verkoop word. Die katrolle word dan ook genommer volgens die lyngewig wat jy gaan gebruik. Natuurlik moet dit die lyngewig wees waarvoor jou vliegstok gemaak is! Nou begin hierdie vlieghengelstorie darem meer sin maak, of hoe? ‘n Goeie katrol moet so glad soos ‘n polshorlosie loop. Net soos met ‘n swak horlosie gaan ‘n swak katrol jou baie probleme verskaf. Wanneer jy lyn van jou katrol aftrek moet daar ‘n gevoel van lekkerte deur jou gaan, en die sperrat moet nie die watervoëls skielik so laat skrik dat hulle wegvlieg nie! So staan ons eendag, douvoordag op die dek van ‘n boot op Sterkfonteindam, toe ‘n hengelvriend sy lyn begin aftrek. Die skipper vra hom so ewe: “Wat doen jy nou?” en hy antwoord, “Ek trek lyn af!” waarop die skipper terugkap met, “ Ek dag jy skud ‘n koffieblik met klippe in!” Ons het almal heerlik gelag hieroor en bietjie gekorswel. Maak seker dat jy nie ‘n “koffieblik” koop nie! Die volgende katrolle val in die topklas: Orvis, Tibor, Bauer, Hardy, Ross, Billy Pate, Shilton, Predator en Abel onder andere. Weereens, koop die beste katrol wat jy kan bekostig! Nou moet jy lyn op jou katrol kry. Eerstens moet jy ‘n Dacron-tipe op die spoel draai as ‘backing’. Aangesien jou vlieglyn net ongeveer 30m lank is, gaan jy mos ekstra lyn nodig hê om daardie groot vis loopkans te gee. Dacron tussen 20lb en 50lb breeksterkte word hiervoor gebruik. Die Dacron kan met knoop nommer 1 aan die katrol geheg word. Ons kan vlieglyne in die volgende groepe opdeel: dryflyne, dubbeldoellyne, sinklyne en skietlyne. Volledigheids onthalwe noem ek ook die Engelse benamings om dit makliker vir winkelassistente te maak: floating line, slow sinking line, sinking line and shooting head line. Kom ons begin met die lyn wat jy heel eerste gaan koop, naamlik die dryflyn. Soos die naam aandui dryf hierdie lyn permanent op die oppervlak. Daar word onderskei tussen twee tipes dryflyne, een wat aan slegs een punt afgespits is en dan een wat aan beide punte afgespits is. Die eerste een gaan jou “werkslyn” wees en word gemerk WF (Engels ‘weight forward’). Die tweede lyn, gemerk DT (‘double taper’), word al minder gebruik en dan hoofsaaklik vir ligte hengel in bergstrome. Hierdie lyn kan later omgedraai word sodat die ongebruikte punt weer voor is. Met hierdie lyn kan jy makliker ‘n sagte aanbieding doen. Dryflyne is beskikbaar in baie verskillende kleure. Die helder kleure is soms makliker om te sien op die water maar die meer natuurlike kleure gaan die vis minder afskrik wanneer jy in vlak, helder water hengel. Ek vind dat daar nie noemenswaardige voordele of nadele by enige van die kleure is nie. Dus kan jy gerus aanskaf waarvan jy hou. Onthou net om die regte gewig/nommer lyn te kry soos op jou vliegstok gespesifiseer is! Die volgende lyn noem ek ‘n dubbeldoellyn en wel om die volgende rede: wanneer die lyn gou na die ingooi ingebring word, bly dit bo dryf. Indien jy egter ‘n rukkie wag sal die lyn stadig sink. Vir ‘n dubbeldoellyn verkies ek die helder of te wel die deurskynende lyn. Van ons bekende hengelaars gebruik hoofsaaklik hierdie lyn. Hierdie lyn is gemerk I. Wanneer die vis te diep wei om met enige van die genoemde lyne effektief gehengel te word, kom die sinklyn tot sy reg. Daar is sinklyne beskikbaar wat teen verskillende tempo’s sink. Kies aanvanklik een uit die middelste groep. Hierdie lyne is hoofsaaklik in donker kleure beskikbaar en word met ‘n S gemerk. Die sogenaamde skietlyne is baie gespesialiseerde lyne. In hoofsaak is dit ‘n korter vlieglyn waarvan die punt swaarder as die res is wat teen ‘n hoë spoed gegooi word om meer afstand te kry. Hierdie lyne se gebruik is redelik beperk in varswater in Suid-Afrika. SH is die aanduiding op die verpakking. Wanneer jy ‘n vlieglyn uit die verpakking haal, sal jy opmerk dat daar aan die een punt ‘n plakker is wat aandui dat daardie punt eerste op die katrol moet gaan. Diè punt kan met knoop nommer 2 aan die Dacron backing geheg word. Aan die ander kant, naamlik die voorpunt van die vlieglyn, kan daar nou met knoop nommer 3 ‘n agterslag van gewone vislyn geheg word. Aan hierdie agterslag word dan een of meer middelslae geheg met knoop nommer 4. Hierdie metode, van lyne aan mekaar heg, word gebruik sodat die nylonlyn na voor af spits. Dit is nodig sodat die lyn makliker kan uitrol en sodoende die vliegie makliker oorgooi. Voor aan die laaste middelslag word die voorslag (in Engels “tippet”) met dieselfde knoop (#4) aangeheg. Die voorslag bepaal die breekkrag waarmee jy hengel. Die voorslag sal altyd die swakste deel van jou lyn wees. Om hierdie voorste, gespitste lyn in verhouding te kry, kan jy met die volgende formule begin: agterslag – 400mm van 20lb, middelslag – 400mm van 15lb en voorslag - 300mm van 8lb. Verander die formule tot dit jou eie gooi-aksie die beste pas. Teen die tyd ken jy al my sienswyse: koop vlieglyne van hoë gehalte! In Alaska het ons teen die vierde dag reeds twee van die skietlyne stukkend gegooi. Vir my moet ‘n goeie vlieglyn die volgende eienskappe hê: Dit moet nie te dik wees nie.Dit moet sonder skurwe of ongelyk plekkies wees.Dit moet seepglad wees.Dit moet dryf of sink na gelang van die soort lyn.Dit moet feitlik geen geheue hê nie.Dit moet ten minste ‘n seisoen of twee hou.Instandhouding: Maak jou katrol skoon na elke uitstappie en trek jou lyn sommer ook deur ‘n sagte, nat lappie. KNOPE Die verskillende knope kan op die Internet in meer besonderhede gesien word. Die verskil tussen knoop nommer 2 en knoop nommer 3 is slegs dat die Dacron nie in die vlieglyn ingesteek kan word nie. In die vinnige riviere van Alaska het die groot salms ons gewone knope verskeie kere gebreek. Ons het toe knoop 5 geprakseer. Hier word knoop 2 gemaak, dan word die vlieglyn teruggevou en knoop 2 word weer herhaal, maar diè keer om beide die vlieglyn en die teruggevoude vlieglyn. Die knoop word natuurlik met dieselfde nylonlyn gemaak, so hou maar die punte lank genoeg. Volgende week gesels ek oor die basiese gooi met ‘n vliegstok – seker die mees belangrikste faktor wat jou vlieghengel sukses gaan bepaal. * Hierdie reeks word elke week gepubliseer. Maak seker jy mis nie een nie – sluit nou aan by www.foranglers.co.za – daar is verskeie opsies om elke sak te pas.